Hangi yetki bakanlıkta, hangi yetki belediyede? ‘İtfayecilerin hocasından’ ciddi tespitler

• HABER7

Bolu Kartalkaya’da 78 şahsa mezar olan oteldeki yangın faciasında sorumluların cezalandırılması ve benzeri acının tekrar yaşanmaması için önlemler alınıyor. CHP’li Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan’ın sorumluluktan kaçıp siyasi arbede atmosferi oluşturup baş karışıklığına yol açma çabasını sarf ettiği süreçte bağımsız uzmanların hassas yorumları kamuoyunu aydınlatıyor.

İtfaiyecilik konusunda Türkiye’nin duayen isimleri ortasında yer alan Kemal Kürekçi, Bolu’daki faciaya dair değerli ayrıntılara değinen yorumlarda bulundu.

Çeşitli kentlerde üstlendiği “İtfaiye Daire Başkanlığı” vazifesini akademi alanına da taşıyan ve yüzlerce itfaiyeci yetiştiren Emekli Öğretim Vazifelisi ve Yangın Uzmanı Kemal Kürekçi, kafalaraki soru işaretlerini gideren tespitlere yer verdi.

Yeniakit gazetesine konuşan “itfaiyecilerin hocası” Kemal Kürekçi, tesislere yangın ruhsatının hangi kuruluş tarafından verildiği, hangi yetkinin bakanlıkta, hangi yetkinin belediyede olduğunu, tesislerin yangın kontrol başvurusunu geri çekme hakkının olup olmadığını, Kartalkaya’daki faciayı büyüten ayrıntıyı, mevcut yangın yönetmeliğinin çerçevesini ve dünya standartlarında yangına kaç dakikada müdahale edildiğine dair etraflı değerlendirmelerde bulundu.

İşte yangın uzmanı Kemal Kürekçi’nin açıklamalarının öne çıkan kısımları:

2002’YE KADAR YALNIZCA DEVLET BİNALARI İÇİN YÖNETMELİK VARDI

Türkiye’de yangınlara müdahaleyi ve güvenlik tedbirlerini düzenleyen mevzuat, İçişleri Bakanlığı’nın çıkardığı “Binaların Yangından Korunmasına Dair Yönetmelik” ile düzenlenmiştir. Bu yönetmelik 2002 yılında çıktı. Ondan evvel 1985 yılında yayınlanan “Kamu Binalarının Yangından Korunmasına Dair Yönetmelik” vardı. Bu yalnızca devlet binalarının korunmasına yönelikti. Özel konutları, işletmeleri kapsamıyordu.

2002’de çıkarılan yönetmelik, Türkiye’deki bütün binaları, pazar yerlerini, spor alanlarını kapsıyor.

• Organize sanayi bölgelerinin yangın güvenlik tedbirlerinin kontrolü büsbütün organize sanayi bölge idarelerine ilişkin.

• Askeri bölgeler birebir yönetmeliği kendileri uyguluyor.

• Bunu İçişleri Bakanlığı belediyeler aracılığıyla denetler.

• Şehirlerde yerleşim yerlerinde belediye itfaiyeleri,

• orman alanlarında Tarım ve Orman Bakanlığı birimleri,

• sahillerde liman işletmeleri sorumludur.

• İş hayatında; iş güvenliğini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı düzenliyor.

BAKANLIĞIN OTELLERLE İLGİLİ KONTROL YETKİSİ NEREDE BAŞLIYOR, NELERİ KAPSIYOR

Otelleri Kültür ve Turizm Bakanlığı ruhsatlandırıyor. Bakanlık, otellerin yangın ve sıhhat raporlarının bulunup bulunmadığına bakar. O raporlar yoksa çalışma ruhsatı vermez. İş güvenliği uzmanları ve iş müfettişleri vasıtasıyla yapar bu kontrolleri.

Otellerde, sanayi tesislerinde iş güvenliği uzmanı bulundurulmak zorunda. Şayet bulundurulmazsa bakanlık tarafından ağır cezai müeyyidelerle karşılaşırlar.

Bir işletme iş güvenliği uzmanını ya kendi bünyesinde çalıştırır, ya da Ortak Sıhhat Güvenlik Birimi’nden hizmet alır. Bunlara iş güvenliği şirketi diyebiliriz. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereği bütün işletmeler iş sıhhati güvenliği uzmanı bulundurmak zorunda…

Kartalkaya ve gibisi yerlerde Orman İşletme Müdürlüğü’nün itfaiye grupları var. Bunlar yazın yangın dönemi boyunca bu cins bölgelerde bulunduruluyorlar. Bu takımların kış döneminde da Uludağ, Kartalkaya, Kartepe üzere yerlerde kalması sağlanabilir. En azından bu takımlar birinci müdahalede bulunup yangının büyümesini önleyebilirler. Kartalkaya’daki yangına baktığımızda itfaiye takımlarının yangın yerine yaklaşık bir saatte vardıklarını görüyoruz.

DENETİM YETKİSİ HANGİ BÖLGEDE HANGİ KURUMDA

Otelleri belediyeler ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı denetler.

İçişleri Bakanlığı ismine belediye,

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı adına da İş Sıhhati ve Güvenliği Genel Müdürlüğü (İSGÜM) denetler.

KARTALKAYA’DAKİ BÜTÜN OTELLER YANGIN RAPORUNU BOLU BELEDİYESİ’NDEN ALIR

Yangın ruhsatını her vakit belediye itfaiyeleri verir. Kartalkaya örneğinde de Bolu Belediyesi İtfaiyesi’nin yangın ruhsatı vermesi gerekir.

Bolu Belediye Başkanı’nın yangının birinci günü ‘bölgeden sorumlu olmadıklarına’ ait açıklaması çok tartışmaya neden oldu. Açıklık getirmek gerekirse, belediyelerin sorumluluk alanı kendi mücavir alanlarıyla sonludur diyebiliriz. Mücavir alanların dışına, ya komşu yönetimin yardım davetiyle ya da valiliğin görevlendirmesiyle sarfiyatlar. Ruhsatlandırma açısından ise durum farklıdır. Özel Yönetim alanı bölgelerindeki işletmeler, yangın güvenlik raporlarını en yakın itfaiye müdürlüğünden alırlar. Kartalkaya’daki oteller Bolu Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü’nden alırlar. Hakikaten aldıklarını da gözlemliyoruz.

YÖNETMELİKTE MÜRACAAT GERİ ALINAMAZ

Yanan otelin sahiplerinden biri, babası vefat edince ruhsatı kendi ismine tescil ettirmek için 24 Aralık 2024 tarihinde müracaatta bulunmuş. Birinci müracaatta otelin eksiklikleri tespit edilince, bilindiği üzere başvuruyu iptal edip, yalnızca restoran kısmı için müracaat yapmış. Ruhsatı bu biçimde almış.

Başvuruyu geri almak üzere bir uygulamaya yönetmelik müsaade vermiyor. Yönetmelik, “Denetim yetkisini haiz bireyler, kurum, kuruluş ve kurumların kontrol sonuç raporlarını; bağlı yahut ilgili olduğu bakanlık, müsteşarlık, genel müdürlük yahut başkanlıklarına gönderir” diyor. Yani, denetlediğiniz yerin raporunu yahut sonucunu yahut tespit ettiğiniz eksikliklerin saklanması emeli ile dilekçeyi geri alma sürecini gizleyemezsiniz.

CAN KAYBINI ARTIRAN İHMALLER! ŞAYET CAMLAR AÇILABİLSEYDİ…

Kartalkaya’daki otel yangınında kaybı artıran faktörler, benim tespitlerime nazaran;

• birincisi otelde merdivenler dahil her yerde halı kaplı olması.

• İkincisi çok fazla ahşap kullanılması. Ahşapların muhafaza ve estetik maksatlı olarak verniklenmesi de yangını kolaylaştırır. Zira vernik çok yanıcı bir unsurdur.

• Halıların yanmasından açığa çıkan duman bütün binayı sarmıştır. Ölümlerin yüzde 95’i de duman zehirlenmesi yüzünden gerçekleşmiştir. Geri kalan yüzde 3-5’i evvel dumandan zehirlenir sonra alevlere maruz kalıp hayatını kaybeder.

• Çatılarda duman tahliyesi için duman tahliye damperi olması gerekir. Gördüğüm kadarıyla yanan otelde duman tahliye damperi yoktu.

• Ayrıca lobide büyük bir şömine vardı. Bunun yanı sıra lobinin ortasında alev çıkaran cam fanus üzere bir şey var. Resepsiyonun gerisindeki şömineden halının üstüne bir kıvılcım düşmesi kâfi yangın için. Ya da resepsiyonun ortasındaki o alev fanusundan…

• Grand Kartal Otel’deki yangında, camların açılmaması dumanın bina içinde birikmesini hızlandırdı. Odalardakiler camları kırabilselerdi dumanı tahliye edip hayatta kalma bahtı elde edebilirlerdi. Fakat büyük kısmı bunu yapamadıkları için ne yazık ki hayatlarını kaybettiler.

YANGINA 15 DAKİKADA MÜDAHALE EDİLEBİLMELİ… KARTALKAYA’DA GEÇ KALINDI

Kartalkaya’daki yangına baktığımızda itfaiye gruplarının yangın yerine yaklaşık bir saatte vardıklarını görüyoruz. Dünya standartlarında itfaiye gruplarının bir yangına ihbardan sonra azamî 15 dakika sonra ulaşması beklenir.

TÜRKİYE’DEKİ YANGIN MEVZUATI KÂFİ, HEM DE İLERİ DÜZEYDE

Ülkemizde yangına karşı alınacak önlemler, “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’ ile düzenlenmiştir. Bu yönetmelik bu mevzuda her şeyi kapsar ve epeyce ileri seviyede bir yönetmeliktir. Yönetmeliğin birinci hususunda, “Bu Yönetmeliğin emeli; kamu kurum ve kuruluşları, özel kuruluşlar ve gerçek şahıslarca kullanılan her türlü yapı, bina, tesis ve işletmenin, tasarımı, imali, işletimi, bakımı ve kullanımı safhalarında çıkabilecek yangınların en aza indirilmesini ve rastgele bir formda çıkabilecek yangının can ve mal kaybını en aza indirerek söndürülmesini sağlamak üzere, yangın öncesinde ve sırasında alınacak önlemlerin, tertibin, eğitimin ve kontrolün tarz ve temellerini belirlemektir” deniyor. İkinci unsurda ise, “kapsam” ortaya konuyor.

“Bu Yönetmelik; a) Ülkedeki her türlü yapı, bina, tesis ile açık ve kapalı alan işletmelerinde alınacak yangın tedbire ve söndürme önlemlerini, b) Yangının ısı, duman, zehirleyici gaz, boğucu gaz ve panik sebebiyle can ve mal güvenliği bakımından yol açabileceği tehlikeleri en aza indirebilmek için yapı, bina, tesis ve işletmelerin tasarım, üretim, kullanım, bakım ve işletim temellerini, kapsar” halindeki açık sözlerle yönetmeliğin kapsamı bütün ayrıntılarıyla ortaya konuluyor.

BOLU BELEDİYESİ’Nİ SORUMLU KILAN HUSUS BU

“Genel sorumluluklar ve yasaklar” başlığını taşıyan 7. Unsurda; “Herhangi bir yerde denetim dışı ateş yandığının yahut duman çıktığının görülmesi hâlinde, itfaiyeye haber verilir” ve “Binada yangın çıkması hâlinde olaya müdahale eden acil durum takımları mahalli itfaiye teşkilatı amirinin olay yerine gelmesinden itibaren onun buyruğuna girerler ve ona her bahiste yardım etmek mecburiyetindedirler” kurallarına yer veriliyor. “Denetim” başlığı altındaki, 131. Hususta de, Yönetmelik kararlarının uygulanıp uygulanmadığı; “Özel yapı, bina, tesis ve işletmeler, mahalli itfaiye teşkilatı ile bunların bağlı yahut ilgili olduğu bakanlık ve kamu kurum ve kuruluşlarının müfettişi, kontrolör yahut kontrol elemanları tarafından denetlenir” kararı bulunuyor.

Yangın faciasının yaşandığı Kartalkaya Grand Otel’in de dahil olduğu tüm binaların kontrolünün, bu husus mucibince, öncelikle mahalli itfaiye teşkilatı tarafından yapılması gerekiyor. “Mahalli itfaiye teşkilatı”ndan sonra, bakanlıklara verilen yetki, en başta zikredilen itfaiyenin yetkisini asla kaldırmaz. Mahalli İtfaiye teşkilatında kontrolde bir eksiklik var ise, bakanlık elemanları da, onu tamamlar.

Kartalkaya’daki Grand Kartal Otel ile ilgili olarak Bolu Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü’nün yaptığı üzere, eksiklikler için müddet verilmesi de bu hususta yazılı: “Denetim sonunda eksik bulunan ve giderilmesi istenilen aksaklıklar ile talep edilen tedbirlerin öngörülen uygun mühlet içerisinde ilgililerce yerine getirilmesi mecburidir.”