Bakan Fidan’dan Trump’a ‘Gazze’ tepkisi! ‘Ciddiye alınmamalı’
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Filistin televizyonuna Gazze’deki gelişmeler ve Filistin konusunda mülakat verdi.
“BU CİNSTEN TEKLİFLERİN BİZ CİDDİYE ALINMASI GEREKTİĞİNİ DÜŞÜNMÜYORUZ”
Bakan Fidan, kendisine ABD Lideri Donald Trump’ın Gazze ile ilgili açıklamalarının sorulması üzerine, Filistin tehcirinin kabul edilemeyeceğini belirterek, “Bu tipten tekliflerin biz ciddiye alınması gerektiğini düşünmüyoruz. Bu biraz tarihi bilmemek, anlamamak manasına gelir” cevabını verdi.
Bakan Fidan, 1948’de Filistinlilerin bir kez tehcir edildiğini hatırlatarak, “Daha sonra bu sorunun ortadan kalkması için milletlerarası toplum, 1967 sonları temeline dayalı, başşehri Doğu Kudüs olan, coğrafik bütünlüğe haiz bir Filistin Devleti’nin kurulmasıyla İsrail’le yan yana yaşayabilecek iki devletli bir tahlili, aslında formülünü milletlerarası toplum ortaya koymuştu. Biz İslam dünyası olarak, Türkiye olarak, Arap dünyası olarak ve memleketler arası toplumun kahir ekseriyeti, en son Birleşmiş Milletler’de yapılan oylamaya baktığınız vakit da görürsünüz bunu, bu görüşün gerisinde. Dünyada bu görüşün desteklenmesinden daha fazla desteklenen öteki bir siyasi proje yok. Ancak ne acıdır ki, bu kadar büyük bir genel kabule sahip iki devletli tahlil projesi pratikte hayata geçirilemiyor. Bunun çeşitli sebepleri var biliyorsunuz. Onu tahminen ilerleyen sorularda konuşuruz lakin biz tekrar edecek bir tehciri kabul etmiyoruz. Bunun olmaması gerektiğini düşünüyoruz. Milletlerarası toplum olarak, bölge ülkeleri olarak, Arap dünyası, İslam dünyası, Avrupa Birliği, Afrika, Güney Amerika, Asya Pasifik; herkes bu bahse kendi muhalefetini yapmaya diplomatik yollardan devam edecek” sözlerini kullandı.
‘ULUSLARARASI TOPLUM OLARAK ELİMİZDEN GELENİ YAPIYORUZ’
Bakan Fidan’a, bir süre evvel yaptığı açıklamada, Netanyahu’nun rehinelerin özgür bırakılması sonrası savaşı tekrar devam ettirebilme ihtimalinin olabileceğinden kelam etmesi, hatırlatılarak, bu senaryonun mümkün olup olmayacağı soruldu. Fidan, “Bu senaryo maalesef geçerliliğini koruyan bir senaryo. İnşallah olmaz” dedi.
Uluslararası toplum olarak ellerinden geleni yaptıklarını söyleyen Bakan Hakan Fidan, “Bizim bütün dileğimiz 7 Ekim’den bu yana devam eden soykırımın durması ve ulaşılan ateşkesin devam etmesi, Gazzelilerin tekrar yurtlarına dönmesi, olağan hayatlarına başlayabilmeleri. Bu mevzuda milletlerarası toplum olarak elimizden geleni yapıyoruz. Ancak Netanyahu’nun zihni doğal ortada. Vakit zaman kendisi de bunu göstermekten çekinmiyor. Rehineleri kurtardıktan sonra onu tutacak diğer hiçbir şey yok. Tutacak yalnızca memleketler arası toplumun gerçekçi bir hal koyması, yani İsrail’i külliyen izolasyon altına alan bir hal koyması. Biliyorsunuz mutabakata garantör olan üç tane devlet var: Mısır, Katar ve Amerika Birleşik Devletleri. Amerika’nın burada İsrail üzerinde bu mutabakatın kararlarına tabi tutacak bir zorlama yapması gerekiyor. Bunun olmadığı bir yerde tekrar Amerika takviyesiyle Netanyahu bir savaş başlatırsa Amerika’nın zati tabanlara vurmuş olan kredisi daha da fazla tabana vuracak ve memleketler arası sistemdeki bu çarpıklık bir krizin devam etmesini sağlayacak” diye konuştu.
Bakan Fidan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD ziyareti öncesi açıklamaları ile ilgili değerlendirmesinin sorulması üzerine, “Tarihe baktığımız vakit şunu görürüz: Orta Doğu’daki halklar, onurlu halklar. Bu tipten sorunlu ruhsal tiplerin projelerini çok gördü ve bunlar tarihin çöplüğüne gittiler. Aşikâr bir müddet tesirlerini korudular mı, korudular. 15 yıl, 20 yıl, 30 yıl, 40 yıl, 50 yıl. Lakin sonuçta tarihin çöplüğüne gömüldüler. Yani Orta Doğu halkları bu projenin de üstesinden gelecek inşallah uzun vadede” cevabını verdi.
‘ÇALIŞMALARIMIZ VE İSTİŞARELERİMİZ SÜRAT KESMEDEN DEVAM EDİYOR’
Türkiye’nin daha evvel D8 ülkelerinin Gazze için toplanması davetinde bulunması, BM’de İsrail’e silah ambargosu uygulanması için bir davet yapması ve Memleketler arası Adalet Divanı’ndaki davaya müdahil olmasını anımsatan sunucu, Türkiye’nin eforlarının altını çizerek, Bakan Fidan’a, “Türkiye’nin İsrail’in yargılanmasını sağlamak için yeni diplomatik teşebbüsleri olacak mı?” diye sordu.
Fidan, şu anda diplomatik teşebbüslerin devam ettiğini vurgulayarak, “Özellikle İslam İşbirliği Teşkilatı Arap Ligi’nin oluşturduğu Temas Kümesi, biliyorsunuz yedi ülkeden müteşekkil: Dördü Arap, üçü de Arap olmayan ülkelerden müteşekkil. Çalışmalarımız, istişarelerimiz sürat kesmeden devam ediyor. Zira ateşkes bir basamak getirmişti. Bundan sonra bunu nasıl ileriye taşırız, iki devletli tahlilin gündemden düşmemesi gerekiyor bir sürat kazanmışken. Zira biz bölge halkları olarak bölgemizde Filistin sorununun nasıl bir istikrarsızlık ve çatışma kaynağı olduğunu en yeterli biz biliyoruz. Buna kalıcı bir tahlil getirmenin yolu, hem İsraillilerin hem Filistinlilerin inanç içinde yaşayacağı iki devletli bir tahlilin hayata geçmesi. Biz buna memleketler arası toplum olarak, bölge ülkeleri olarak gerekli her türlü takviyesi vermeye hazır olduğumuzu defaatle söz ettik. Bu istikametteki çalışmalarımız devam edecek. Bu mevzuda çeşitli istişarelerimiz var, projelerimiz var. Önümüzdeki haftalarda, aylarda bunların tek tek hayata geçtiğini göreceksiniz” ifadelerini kullandı.
Bakan Fidan, uluslararası toplumun Gazze ve Filistin davasını takviyesi ile ilgili değerlendirmede bulunarak, Türkiye olarak adil ve kalıcı tahlil için gereken davetleri yaptıklarını kaydetti. Fidan, “Birincisi bu kadar şehit, mazlum bayan ve çocuğun şehadeti iki şeyi ortaya çıkardı: Filistin davasına yönelik milletlerarası takviye ve farkındalık, çağdaş vakitlerde ulaşabileceği en yüksek seviyeye ulaştı. Maalesef bu bir soykırım sonucunda oldu. Öteki taraftan, üzülerek söylüyorum ki, milletlerarası toplumun kendi yüreklerinde, başlarında bu kadar karşı çıktığı bir hususun önlenememesi de milletlerarası sistemin bozukluğunu ve milletlerarası toplumun da acizliğini gösterdi. Artık milletlerarası toplumun ve memleketler arası sistemin, kendi zayıflığını, bozukluğunu, acizliğini gidermek için kimi adımlar atması gerekiyor. Filistin sorununda bundan sonra atılacak adımlar aslında bunun için güzel bir fırsat. Türkiye olarak biz, bu sıkıntının adil ve kalıcı bir biçimde çözülmesi için milletlerarası topluma gereken davetleri yapıyoruz” dedi.
Alınması gereken bir inisiyatif varsa Türkiye’nin bunu almaya devam ettiğini bildiren Fidan, “Siyasi alanda, diplomatik alanda, insani yardım alanlarında; açıktan, kapalı ne gerekiyorsa. Daima defaatle söz ettik, Cumhurbaşkanımız da bu bahiste çok hassas. Bölgede 67 hudutlarına dayalı iki devletli bir tahlilin hayata geçmesi hem bölge ülkelerini rahatlatacak, hem Filistinlilerin onurlu bir devlet kurma hakkını iade edecek, hem de global çatışma riskini azaltacak. Artık bu cinsten bir kalıcı güzelliğin karşısında olan zihin şeytani bir zihindir, ona çok dikkatle bakmak lazım. Bu yalnızca bir bölgesel sorun değil, insanlığın tamamını tehdit eden bir zihinle karşı karşıya olduğumuzu da aslında burada vurgulamak gerekiyor. Bence insanlık vicdanı bu zihni görüyor, bu zihni okuyor, bu zihnin neyi murad ettiğini, neyi amaçladığını anlıyor ve ona nazaran de bir karşı duruş var. Hatırlarsanız en son Birleşmiş Milletler’de Filistin ile ilgili yapılan oylamada 145’ten fazla oy almıştı. Bu muazzam bir dayanak. Bu dayanağın inşallah biz fiiliyatta da hayata geçeceğini düşünüyoruz” açıklamasını yaptı.
‘FİLİSTİNLİ KARDEŞLERİMİZE ELİMİZDEN GELEN HER TÜRLÜ TAKVİYESİ VERMEYE DEVAM EDECEĞİZ’
Bakan Fidan, ‘Uluslararası toplum savaşı neden durduramadı?’ sorusuna ise “Çünkü Amerika’nın kayıtsız kuralsız dayanağı var. Amerika’nın ve Batı’nın kimi ülkelerinin kayıtsız koşulsuz takviye verdiği, askeri dayanak verdiği bir durumda başka ülkelerin toplam gücünün… Yani bu bir matematik sorunu, ona bakmak lazım. Adalet sorunu olmaktan, hak ve hukuk sorunu olmaktan çıktı ve matematiğe döndü, güç matematiğine dönüştü. Gücü daha fazla olan, yanlış yahut hakikat olduğuna bakmaksızın kan dökmeye yol açıyor. Buna orman kanunu diyoruz biliyorsunuz. İnsanlık binlerce yıl daha düzgüne hakikat evrilirken -ahlaken, hukuken, sistem olarak, anlayış olarak- fakat günün sonunda yeniden orman kanunun geçerli olduğunu görüyorsunuz” yanıtını verdi.
Kudüs’ün geleceği konusunda görüşleri de sorulan Fidan, “Tabii ki. Kudüs problemi, Filistin sıkıntısının değerli bir sembolüdür. Orada hayatını kaybeden aziz, saygıdeğer Filistinli kardeşlerimizin yanı sıra bizim için öbür bir değerli konu da dinimizden kaynaklanan Kudüs ve Mescid-i Aksa’dır. Buranın üzerinde oynanan oyunlar, Kudüs’ün büsbütün Yahudileştirilmesi, milletlerarası kimliğinden, Müslüman kimliğinden, Hristiyan kimliğinden çıkartılması ve buraya tek dinli bir yaklaşımın getirilmesi doğal ki kabul edilemez. Burada Ürdün’le yakın çalışıyoruz. Ürdün’ün buradaki duruşuna dayanak veriyoruz. İslam ülkeleriyle bu bahiste yakınlaşmamız var, önemli çalışmalarımız var. Ancak maalesef İsrail yeniden kendisine sağlanan takviyeyle Kudüs’te de her türlü provoke edici adımı atmaya devam ediyor. Aslında medeniyetin geldiği noktada, burası memleketler arası tevhidi dinlerin temsil edildiği bir barış kenti, bir buluşma kenti olabilirdi. Lakin İsrail hem Müslümanlara ilişkin, hem Hristiyanlara ilişkin bütün sembolleri silmede, orayı domine etmede ısrarlı. Bu bu türlü sarfiyat mi? Ben bunun bu türlü gideceğini düşünmüyorum. Bu zulüm döngüsü bir yerden kırılacak” değerlendirmesinde bulundu.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, yakın vakitte Filistin ve Türkiye idareleri ortasında, tarihi bir tepe yapılıp yapılmayacağı ile ilgili, “Geçtiğimiz ağustosta Sayın Abbas’ın davetimiz üzerine Türkiye’ye yaptığı ziyaret ve Millet Meclisi’nde yaptığı konuşma tarihi bir andı. Ben de Millet Meclisi’nde bulundum ve konuşmayı dinledim. Bizim Millet Meclisimiz biliyorsunuz 600 vekilimizden oluşuyor, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden ve çeşitli partilerinden seçilmişler. Ondan fazla partiye mensup milletvekillerimiz var. Birçok hususta biz Türkiye’de tartışırız. Aslında demokrasi de bunu gerektiriyor. Meclis ağır bir tartışma yeridir, fikirlerin bölündüğü bir yerdir. Lakin Sayın Abbas konuşma yaparken bütün vekillerin kalkıp alkışlaması, kelamını kesmesi daima ve ona verilen dayanak tarihi bir andı. Nitekim ülkem ismine gururlandım. Ülkem kendi içinde birçok hususta bölünürken, fikir olarak natürel ki, Filistin sıkıntısında tek yürek olması, tek beden olması ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin şahsında bunu Sayın Abbas’a göstermesi bence tarihi bir andı. Bu sembolizm açısından değerliydi. Bu ateş sönmeyecek, bu dayanak bitmeyecek. Önümüzdeki günlerde yeni görüşmelerimiz olacak, yeni bir ortaya gelmelerimiz olacak. Bizim Filistin idaresine dayanağımız aslında kesintisiz devam ediyor. Hangi alanda bizden destek isterlerse, iş birliği alanı ortaya çıkarsa biz onu veriyoruz. Filistinli kardeşlerimize elimizden gelen her türlü dayanağı vermeye de devam edeceğiz. Bu bahiste Cumhurbaşkanımız biliyorsunuz çok hassas. Öbür İslam ülkeleri ile birlikte devam eden iş birliği çalışmalarımız var. Elimizden ne geliyorsa Filistinlilerin acısını hafifletecek, yükünü biraz da olsun alacak, bunu yapmaya devam edeceğiz” diye konuştu.
‘FİLİSTİN SORUNUNDA BÜTÜN DÜNYA BİRLEŞMİŞ DURUMDA’
Filistin’e yakında bir ziyareti olup olmayacağı sorulan Fidan, “Filistin Devleti’ne ben açıkçası gelmek istiyorum, gelmek istiyorum. Yani kurallar müsait olursa benim gelmemde bir problem yok” dedi.
Bakan Fidan, ‘Filistin davası konusunda karşılaştığınız en büyük zorluk nedir?’ sorusuna ise şu karşılığı verdi:
“Ben Birinci Gazze Savaşı’ndan itibaren, 2009 Ocak ayından itibaren bu bahsin içerisindeyim. Hatta o devirde babam merhum olmuştu. İki gün cenazesinde durabildim. Üçüncü gün Şam’a gitmem gerekmişti. O vakit Hamas idaresi Şam’daydı. Bu savaşın durdurulması için arabuluculuk, müzakere çalışmaları vardı. O günden itibaren ben olanlara baktığımda şunu görüyorum: Zati son, geçen yılki savaş ortaya çıkınca biz dedik ki yalnızca ateşkes değil, olması gereken tıpkı vakitte iki devletli tahlile de artık çalışmak. Birinci, İkinci Gazze Savaşı’nda ve öbür çatışmalarda daima biz ateşkes için arabulucu olduk. Çabucak bu çatışma dursun, ateşkes olsun, mevt dursun diye. Lakin şunu gördük: Kalıcı bir tahlil getirilmediği sürece daima biz daha büyük bir savaşla karşılaşacağız. Münasebetiyle bu savaş başlar başlamaz ateşkesin yanına çabucak iki devletli tahlili de koyduk ki, bir daha bu savaşı görmeyelim. Bakın bizim bu meseleye bir siyasi tahlil bulmamız lazım. İsraillilerin de barış içerisinde uzun yıllar bölgede emin içerisinde yaşamasının yolu, Filistinlilerin de yaşamasının yolu, bölgenin daha fazla provoke edilmemesinin yolu buradan geçiyor. Aklı olan, mantığı olan, sağduyusu olan, vicdanı olan herkes bunda hemfikir. Ancak siz bırakın Filistinlileri, Mısır’ın elindeki, Ürdün’ün elindeki, Suriye’nin elindeki, Lübnan’ın elindeki toprağı da almak isteyen, İsrail’i daha da toprak olarak büyütüp yaygınlaştırmak isteyen bir projenin sahibiyseniz, natürel ki iki devletli tahlil istemezsiniz, oyalarsınız onu. Oslo’da yaptığınız üzere 93’ten beri, beklersiniz uygun vakitleri. Her uygun vakitte biraz daha toprak büyütürsünüz, her uygun vakitte biraz daha toprak büyütürsünüz. Ancak bu ne riskini beraberinde getiriyor? Toprak büyüten adam şayet barış yapmıyorsa hiçbir formda, kendi toprağını da küçültme ve kaybetme riskiyle de kesinlikle karşı karşıyadır. Onun için söylüyorum, tarih bu tarihtir, an bu andır. Hem İsrail için, hem Filistinliler için, hem bölge halkları için hazır İslam dünyası, Arap dünyası iki devletli tahlilin gerisinde iken, bu türlü bir tahlilden sonra İsrail’i de tanımaya ve iş birliği yapmaya herkes hazırken bunun kullanılması lazım. Ben İsrail’in içerisindeki aklıselim insanların bu bahsin gerisinde olduğunu biliyorum. Yıllardır çeşitli konumlarda onlarla çalışma, görüşme, istişare etme imkanımız oldu, müzakere etme imkanımız oldu. Aklıselim insan çok. Lakin şu andaki hakim stratejik kültür maalesef yayılmacılıktan yana ve barış müzakerelerini, ateşkes müzakerelerini, her türlü mevzuyu yalnızca yayılmacılığın bir aracı olarak kullanıyor. Hiçbir bahiste samimi değiller. Bölge halkları bunu görüyor ancak Amerika’nın kayıtsız kuralsız takviyesinden ötürü da hiç kimse de çıkıp bir şey söyleyemiyor. Olayın özeti bu. Herkes de bunu biliyor. Bu gerçeklikle yaşıyoruz. Bu gerçekliği dünya ne kadar kaldırır, bölge gerçekliği ne kadar kaldırır, ona bir şey söyleyemem.”
Son olarak, Filistin halkına bildirisini ileten Bakan Fidan, “Filistin halkı ümitvar olsun. İnşallah bütün dünyanın takviyesi, yalnızca Arapların, Müslümanların değil, bütün ezilenlerin, bütün aklıselim, vicdan sahibi ülkelerin takviyesi Filistin halkıyla birlikte. Bizim biliyorsunuz geleneğimizde üç türlü bir muhalefet var zulme karşı, yanılgıya karşı. Hz. Peygamberin hadisinden hareketle ya gönlünüze, ya lisanınızla, ya elinizle bir zulme karşı gelmeniz gerekiyor. Şu anda herkes gönlünde ve lisanında bu zulme karşı geliyor, bu haksızlığın karşısında. Filistin sıkıntısında bütün dünya birleşmiş durumda. Bu zulüm bu biçimde devam ettirilemez. Bunun çok farklı sonuçlarının biz dünyada tesir yaratacağını göreceğiz. Ve ortaya da çıkıyor, çıkıyor da. Filistinli kardeşlerimizin yaşadığı acıyı külliyen hissetmemiz mümkün değil lakin şuna inanmalarını istiyoruz. Onlarla bir arada biz de tıpkı badireyi, sorunu, kasveti yaşıyoruz. Bu bizim vazifemiz. Hem Müslüman olarak hem insan olarak. Bizim üzere hisseden çok fazla ülke ve çok fazla insan var. Bunların bu hissiyatı, bu görüşleri yerinde olduğu sürece, ellerine imkan geçtikçe Filistin davasına her türlü dayanağı vermeye devam edecekler. Filistin davası üzerinden dünyadaki siyasi olayların yeni bir hal almaya başladığını da görebiliriz. Milletlerarası münasebetlerin bir de şöyle bir tabiatı var. Bir yerde olan bir olay tahminen orada bir sonuç üretmeyebiliyor lakin tesirleri öteki yerde öbür olayları tetikleyebiliyor. Ben inşallah şehit olan, katledilen binlerce temiz bayan ve çocuğun, sivilin kanının dünyanın öbür yerlerinde de büyük hayırlara vesile olacağına inanıyorum ve şimdiden o hayrı da görüyorum” sözlerini kullandı.
