Fahrettin Altun: Bizim için bir beka meselesi
Altun, Marmara Anadolu İmam Hatip Lisesi Oditoryumu’nda düzenlenen “Aile Yılında Veli Sempozyumu”ndaki konuşmasında, bugün karşı karşıya kaldıkları ve aileyi tehdit eden kültür emperyalizminin taşıyıcı ögelerinden biri olarak gördüğü dezenformasyon tehdidine dikkati çekmek istediğini belirtti.
Esas itibariyle toplumda birlikte yaşamanın temelinde irtibat olduğunu ve onun da temelinde gerçek bilginin yer aldığını söz eden Altun, kasıtlı ve sistematik bir halde palavranın yayılmasının dezenformasyon olduğunu söyledi.
Altun, mezenformasyonun ise bilmeden palavra, yanlış bilginin yayılması olduğunu anlattı.
Dezenformasyonun şu an itibariyle bütün dünyadaki kültürleri, toplumları tehdit ettiğine işaret eden Altun, fitne, tevhiş, ifal, tahrif, cerbeze üzere kavramların karşılık geldiği aksiliklerin hepsini içerdiğini de söyledi.
Altun, dezenformasyonun bireyleri, aile kurumunu, toplumsal birlikteliği, huzuru, devletleri, ulusal güvenliği, ülkelerin prestijlerini, global barışı ve memleketler arası bağlantıları gaye aldığını anlatarak, Türkiye’de gündem olan birtakım dezenformasyon içeriklerinden örnekler verdi.
Dezenformasyonun farklı tipleri olduğunu söz eden Altun, “Dezenformasyon yalnızca bir palavrası uydurmak değil. Dezenformasyonun en yaygın tiplerinden biri manipülasyondur, oburu çarpıtmadır, oburu yanılgılı ilişkilendirmedir, uydurmadır. Bağlamdan koparma, taklit ve hiciv… Bunlar dezenformasyonun en sık karşı karşıya kaldığımız çeşitleridir. Manipülasyon dediğimizde temel itibariyle içinde bir ölçü gerçek barındıran dezenformasyondan bahsediyoruz. Görsellere yapılmış kasıtlı müdahalelerden bahsediyoruz.” diye konuştu.
‘DEZENFORMASYONLA SAVAŞLARA YER HAZIRLANDIĞINI GÖRÜYORUZ’
Altun, farklı metotlarla yapılan dezenformasyonlardan ve bunlara karşı verdikleri gayret örneklerinden kelam etti.
Son periyotta parodi ve hiciv hesaplarının dezenformasyon üretme noktasında çok önemli bir uğraş içerisinde olduğunu aktaran Altun, “Hiciv namına değil dezenformasyon üretmek toplumsal manada bir ayrışma oluşturmak için ruhsal harp emeliyle kullanıldığını görüyoruz.” sözlerini kullandı.
Altun, “Dezenformasyonla birilerinin psikolojisi, ruh sıhhati maksat alınır. Toplumların psikolojisi, huzuru, refahı hedef alınır. Aile kurumu, ulusal güvenlik, ülkenin prestiji amaç alınır. Milletlerarası bağlantılar maksat alınır. Global barış, refah amaç alınır. Bu manada baktığımızda çağdaş periyotta tarihte bunun çok örneğini görüyoruz. Dezenformasyonlarla savaşlara taban hazırlandığını görüyoruz.” kelamlarını sarf etti.
Rusya-Ukrayna Savaşı öncesinde de her iki taraftan birçok dezenformasyon üretildiğini lisana getiren Altun, hala üretilmeye de devam ettiğini kaydetti.
Altun, dezenformasyon sürecinin artık yeni medya ekosisteminde dijital medya aracılığıyla yürüdüğünü vurgulayarak, şunları söyledi:
“Bugün dijital medya, toplumsal medya mecraları dezenformasyonu kat be kat arttıran bir süreç, gelişme. Bunun yanında yapay zeka teknolojileri ise artık dezenformasyonu daha da büyütüyor. Bilhassa yeni medya teknolojileriyle toplumsal medya platformlarıyla karşımıza çok önemli bir tehdit çıkıyor. Bu tehdidin ismi algoritma diktatörlüğü. Ben bu türlü ifadelendiriyorum. Algoritmalar artık toplumsal medyada tüketicileri, kullanıcıları, bizleri yönlendiren adeta dijital baronlar. Algoritmalar üzerinden bizler neyle muhatap olacağımızı görüyoruz. Artık bu evvelden olduğu üzere bir broadcasting denen geniş kitleye toplu bildiri verme değil, artık narrowcasting denen hedeflenmiş, maksada mahsus iletiler.”
Hedef olarak seçilen bildirilere karşı dikkatli olmak gerektiği ikazında bulunan Altun, “Bizim önümüze konan gerçek, hakikat değil. Bizim önümüze konan imal edilmiş medyatik bir gerçek. Hasebiyle buna karşı da çok eleştirel olmak durumundayız. Yankı odalarına bizi mahkum etmek isteyenlere inat, biz kesinlikle daha geniş bir perspektifle bakmak durumundayız.” dedi.
‘DEZENFORMASYONLA GAYRET BİZİM İÇİN BİR BEKA MESELESİ’
Fahrettin Altun, dezenformasyon yağmuruna direnilebileceğini, hem ferdî hem de kurumsal olarak herkesin yapması gereken şeyler olduğunu belirtti.
Dijital ortamlarda bir içerikle karşılaşıldığında kesinlikle kaynağının sorgulanması gerektiğini belirten Altun, şöyle devam etti:
“Kaynağına bakmak ve kaynağının sağlam olup olmadığından emin olmak en temel düstur olmalı. İrtibat adreslerine, uzantılara, içeriğe ve kullanılan görsellere kesinlikle bakmak gerekir. Yazım lisanını de tahlil etmek çok çok değerli. Her ne kadar yapay zeka teknolojileriyle daha sofistike formda tekrar metinler imal ediliyor olsa da, dezenformatif içerikler üretiliyor olsa da hala insani metinlere ulaşabilmiş değiller ve hala daha konvansiyonel medya kanalları toplumsal medyadaki üzere ölçüsüz dezenformasyon üretmiyor. O yüzden yazım sürecini de bu bağlamda dikkatli ele almak gerekir.”
Altun, “Karşımızda tarafsız platformlar yok. Toplumsal medya şirketlerinin her birinin ardında ideolojisi, gücü olan, imkanlarını, parasını, siyasi nüfuzunu daha da arttırmak isteyen aktörler var. Bu aktörler birebir vakitte bize, ülkemize, Türkiye’deki idareye dair de fikir sahibi. Türkiye’nin bu manada durduğu yerden de, gittiği yoldan da, bağımsızlığından da, gücünden de şikayetçi olan ögeler. Münasebetiyle bunların yürüttüğü dezenformasyon kampanyalarına karşı kesinlikle uyanık olmak durumundayız.” sözlerini kullandı.
Dezenformasyonun taşıyıcısı olabilme riskinin de unutulmaması gerektiğine dikkati çeken Altun, araştırmanın ve hakikatin peşinden gitmenin değerine vurgu yaptı.
Altun, İrtibat Başkanlığı çatısı altında Dezenformasyonla Çaba Merkezi’nde ağır bir biçimde yanlış içeriklerle çaba ettiklerini ve dezenformasyonla uğraş noktasında bir şuur oluşturmak istediklerini söyleyerek, “Dezenformasyonla gayret bizim için bir beka sorunu. Biz buna inanıyoruz. Ulusal güvenliğimize yönelen bu tehdidi biz toplumsal medya kullanım kılavuzları hazırlayarak, dezenformasyonla çaba eğitimleri vererek bertaraf etmeye çalışıyoruz. Başka taraftan Dezenformasyonla Gayret Merkezimiz yanında Anadolu Ajansı’mızın “Teyit Hattı” tekrar bu hedefe hizmet doğrultusunda hareket eden ve milletlerarası alanda da giderek tesirini artıran bir aracımız.” diye konuştu.
Yapay zeka üzerinden geliştirilen bir teknolojiyle de bir görselin, sesin ya da metnin gerçek olup olmadığını tespit edebildiklerini söz eden Altun, “Çok ağır bir biçimde bir dezenformasyon yağmuruyla karşı karşıyayız ve bu dezenformasyon yağmuruna karşı biz bu otantisite denetimlerini yaparak süratli bir halde çaba edebiliyoruz. Elbette, ne olursa olsun, ne kadar süratli uğraş edersek edelim palavranın suratına yetişmemiz mümkün değil. O yüzden biz bu şuurla hareket etmek durumundayız. Türkiye olarak dezenformasyona en çok maruz kalan bir ülkede yaşıyoruz. Bunun şuurunda hareket etmek durumundayız. Bunun nedeni de çok açık zira Türkiye son 23 yılda çok büyük bir atılım yaşadı.” dedi.
‘GEZİ DEVRİNDE KARŞI KARŞIYA KALDIĞIMIZ DEZENFORMASYON ÇOK DAHA FAZLAYDI’
Daha öncesinde bağımlı bir aktör olan Türkiye’nin bugün bağımsız bir aktör olduğunu belirten Altun, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bağımlı bir aktör ve önemli bir pazardı Türkiye ve yalnızca tüketen bir pazar, bir ülke. Türkiye bugün itibariyle üreten, varlık gösteren, büyümeye uğraş eden argümanı olan bir ülke pozisyonunda. Burada da çok güçlü bir liderlikle, Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğiyle bu noktaya gelindiği de çok açık. O yüzden Türkiye çok ağır bir biçimde son on iki, on üç yılda dezenformasyonun her tipiyle çok ağır bir halde karşı karşıya kaldı. Seyahat kalkışması periyodunda Türkiye’nin maruz kaldığı dezenformasyon yoğunluğu hiçbir ülkenin maruz kalmadığı bir yoğunluktur.”
15 Temmuz’a giden süreçte de tıpkı biçimde çok ağır dezenformasyona maruz kalındığını tabir eden Altun, “15 Temmuz oldu bütün dünyanın gözü önünde. Türkiye’de darbe görünümlü bir işgal teşebbüsüyle karşı karşıya kaldık ve milletimiz Cumhurbaşkanımızın liderliğiyle, dirayetiyle alana çıktı. Çok güçlü bir formda bu darbeyi, bu işgal teşebbüsünü püskürttü. Bunlar yeniden dünyanın gözünün önünde cereyan etmesine karşın bu süreç dahi dezenformasyonlarla manipüle edilmeye çalışıldı. Bunun nedeni açık ve net. Bunun nedeni bizim varoluşumuz ve tezlerimizle ilgili. Varoluşumuzdan ve savlarımızdan vazgeçemeyeceğimize nazaran, uğraşımızı sürdüreceğimize nazaran bu dezenformasyonun da devam edeceğini öngörmek durumundayız.” diye konuştu.
