Yamyam cırcır böcekleri istila etti! Kar küreme araçları devrede
ABD’nin Utah eyaletindeki mormon cırcır böceği istilasında, ezilen böceklerin kayganlaştırdığı yollar trafik kazalarına neden olurken, birtakım ilçelerde kar küreme araçları bu böcekleri temizlemek için kullanılıyor. Uzmanlar, ilkbaharda yumurtadan çıkan böceklerin yaz aylarında ikinci bir dalga oluşturabileceği ihtarında bulunuyor.
MORMON CIRCIR BÖCEĞİ NEDİR?
Mormon cırcır böcekleri, batı ABD’ye mahsus, uçamayan büyük katid tiplerinden biri. Parlak kırmızımsı renkte olan bu böcekler yaklaşık 5 santimetreye kadar büyüyebiliyor ve Utah, Montana, Oregon, Idaho ve Nevada üzere eyaletlerde yaygın olarak görülüyorlar.
Kuraklık ve sıcak havada süratle çoğalan bu böcekler, milyonlarca bireyden oluşan göç eden sürüler hâlinde hareket ediyor. Tarım alanlarında şimdiden mahsul kayıpları rapor edilirken, mesken bahçeleri de gece boyunca büsbütün tahrip edilebiliyor. Bilhassa küçük yerleşim alanlarında böceklerin çürümesinden kaynaklanan makûs koku yayılıyor.
AÇ KALDIKLARINDA BİRBİRLERİNİ YİYORLAR
Mormon cırcır böcekleri birebir vakitte yamyamca davranışlarıyla bilinir. Besin kıtlığı yaşandığında, ekseriyetle sürüdeki öteki bireyleri yerler; bilhassa protein ve tuz açısından güçlü olan karın bölgesini gaye alırlar.
Bu yamyamlık davranışı, hareket kalıplarında kıymetli bir rol oynar. Bilim insanları, bu böceklerin birden fazla vakit gerilerinden yenmemek için ileriye yanlışsız yürümeye devam ettiklerini tespit etti. Bu durum, mormon böceklerinin devasa ve koordineli göçlerini harekete geçiren ögelerden biri.
GEÇMİŞTE DE BÜYÜK KAYIPLARA YOL AÇTI
Bu böceklerin ismi, 1800’lü yıllarda Utah’a yerleşen Mormon öncülerinin yaşadığı misal bir istila periyodundan geliyor. O periyottaki istila, buğday, mısır ve arpa tarlalarını yok etmişti. 2003 yılında ise batı Utah’da 2,7 milyon dönümlük tarım ve çöl yeri bu böcekler tarafından istila edilmiş, meskenlerin dış cepheleri dahi ziyan görmüştü.
Yetkililer, artan istilalar karşısında pestisit kullanımını artırmayı ve çiftçilere maddi dayanak programları sunmayı pahalandırıyor. Konut sahiplerine ise konutlarındaki çatlakları kapatmaları, yiyecek ve su kaynaklarını ortadan kaldırmaları, çöplerini sistemli olarak dışarı çıkarmaları ve karanlık alanları tertipli olarak denetim etmeleri tavsiye ediliyor.
Utah Devlet Üniversitesi (USU) Uzantısı ve Utah Tarım ve Besin Departmanı (UDAF), istila bildirimleri ve uğraş formülleri için halkın başvurabileceği kurumlardan kimileri.
İSİM TARTIŞMASI GÜNDEMDE
Bu ortada, eyalet meclisinde böceğin isminin değiştirilmesine yönelik yeni bir yasa tasarısı gündemde. Eleştirmenler, “Mormon cırcır böceği” isminin böcekle dini bir irtibat kurduğu gerekçesiyle değiştirilmesi gerektiğini savunuyor.
